Dysthyme stoornis

Wat is een dysthyme stoornis?

Bij sommige mensen is de sombere stemming chronisch. Wanneer de depressieve klachten tenminste twee jaar aanwezig zijn, spreken we van een dysthyme stoornis of dysthymie.

Een dysthyme stoornis gaat gepaard met minder verschijnselen dan een ‘gewone’ depressie. De verschijnselen zijn ook minder intens. Lange perioden waarin iemand somber is, kunnen worden afgewisseld door korte perioden waarin het wat beter gaat. Wat een dysthyme stoornis zwaar maakt, is dat de klachten zo lang aanhouden en nooit helemaal weg zijn. Dit kan leiden tot behoorlijke beperkingen in het functioneren, zowel privé als op het werk.

Een kenmerk van een dysthyme stoornis is een chronisch depressieve stemming gedurende het grootste deel van de dag, die tenminste twee jaar aanhoudt. Iemand met een dysthyme stoornis vertoont minder verschijnselen van depressie dan een persoon een “gewone  depressieve stoornis. Daarbij zijn de verschijnselen minder intens van aard.

Het relatieve lichte karakter van de klachten hangt echter niet samen met de mate van lijden. Iemand met een dysthyme stoornis kan zich eenzaam en zeer ongelukkig voelen en wordt in zijn dagelijkse functioneren gehinderd. Sommige cliënten doen een geslaagde suïcidepoging. Ondanks dat er sprake is van mildere symptomen wordt de dysthyme stoornis door zijn meer langdurige karakter als zwaarder ervaren.

Mensen die aan een dysthyme stoornis lijden beschouwen zichzelf vaak als oninteressant of machteloos en hebben een hoge mate van zelfkritiek. Overigens kan bij een dysthyme stoornis nog een “gewone” depressieve stoornis komen. We spreken dan van een depressie die gestapeld is op de dysthyme stoornis.

Symptomen dysthyme stoornis

In het algemeen is er bij  dysthyme stoornis sprake van een sombere stemming, en verlies van belangstelling en plezier. Daarnaast is er vaak sprake van bijkomende klachten, zoals:  

• gevoel van droefheid of vrees, of het onvermogen om emotie te voelen
• duidelijke vermindering van belangstelling voor aangename activiteiten
• veranderende eetlust en duidelijke gewichtstoename of gewichtsverlies
• verstoord slaappatroon of slapeloosheid of meer slapen dan normaal
• veranderingen in activiteitenniveaus, rusteloosheid of zich beduidend langzamer bewegen dan normaal
• geestelijke en fysieke moeheid
• gevoel van schuld, hulpeloosheid, bezorgdheid en/of vrees
• verminderd zelfrespect
• verminderde concentratie en moeite met het nemen van besluiten
• het denken over dood of zelfmoord
• depressie

Waar komt het door?

Een dysthyme stoornis ontstaat door een combinatie van biologische, sociale en psychische factoren:

Biologische factoren

De belangrijkste biologische factor is erfelijkheid. In sommige families komen depressies vaker voor dan in andere. Daarnaast kunnen bepaalde stoffen zoals hormonen, medicijnen, alcohol en drugs het ontstaan van een depressie in de hand werken. Dat geldt ook voor sommige lichamelijke ziekten, zoals schildklier- en bijnierschorsafwijkingen, diabetes en hart- en vaatziekten.

Sociale factoren

Ingrijpende gebeurtenissen kunnen veel spanning oproepen. Dat geldt voor negatieve gebeurtenissen als echtscheiding, dood of verlies van werk, maar ook voor positieve gebeurtenissen als de geboorte van een kind of het krijgen van promotie.

Bij mensen die er gevoelig voor zijn, kan een grote hoeveelheid spanning leiden tot een depressie. Een schokkende gebeurtenis hoeft niet recent te zijn. Zo kan het zijn dat iemand pas op volwassen leeftijd depressief wordt als hij in zijn jeugd mishandeld is of seksueel misbruikt.

Een andere belangrijke indicator is iemands sociale leven. Mensen met goede vrienden, een stabiele relatie en bevredigend werk hebben minder kans op een depressie en genezen sneller als zij toch depressief worden.

Psychische factoren

Mensen die niet goed in staat zijn om problemen op te lossen, verdriet te verwerken of steun te vragen, worden eerder depressief. Ook gebrek aan zelfvertrouwen, perfectionisme, faalangst en een streng geweten vergroten de kans op een depressie.

Tips

Tips voor jezelf

• Blijf niet met je probleem rondlopen. Zoek hulp.
• Erken je sombere gevoelens en besef dat je depressie niet zomaar verdwijnt. Je kunt je stemming echter wel beïnvloeden.
• Praat met je omgeving over je gevoelens.
• Zorg voor regelmaat: sta op tijd op, eet driemaal per dag en ga op tijd naar bed.
• Ga elke dag een stuk fietsen of wandelen. Beweging helpt tegen depressieve gevoelens en maakt je bovendien ‘gezond moe’, zodat je beter slaapt.
• Probeer mensen op te zoeken, ook al heb je er eigenlijk geen zin in. Zoek echter geen situaties op waarin genieten een ‘must’ is (zoals een feestje). Daar word je alleen maar somberder van.
• Ga na of je oorzaken kunt vinden voor je somberheid, zoals een ingrijpende verandering of groot verlies in je leven. Sta jezelf toe om hierover verdrietig te zijn.
• Mocht je je schamen voor je neerslachtigheid, bedenk dan dat depressies veel voorkomen. Een op de vijf vrouwen en een op de tien mannen krijgen ooit in hun leven een depressie.

Tips voor de omgeving

• Probeer de depressie niet ‘weg te praten’ of iemand die depressief is op te vrolijken. Dat werkt juist averechts.
• Geef geen adviezen en tips. Begrip, sympathie en een luisterend oor zijn het belangrijkst.
• Bel regelmatig of ga op bezoek. Het helpt, al zul je misschien niet direct een positieve reactie krijgen.
• Ga samen met degene die depressief is iets gewoons doen, zoals wandelen of winkelen. Niet voorstellen of vragen, maar doen.
• Laat eventueel blijken dat je niet weet wat u moet zeggen of doen, maar dat de depressieve persoon altijd op je kan rekenen.
• Zoek meer informatie over depressie. In de bibliotheek, de boekhandel of op internet.
• Bied hulp bij huishoudelijke klussen zoals schoonmaken en de was, als iemand daar te weinig energie voor heeft.
• Een depressie kan gepaard gaan met boze buien. Bedenk dat jij het ‘doelwit’ bent juist omdat degene die depressief is zich bij je durft te uiten en veilig voelt.
• Zoek zelf steun als het je te veel wordt.
• Depressieve mensen vinden het vaak moeilijk om naar de huisarts te gaan. Ze hebben er geen energie voor, denken dat ze toch niet geholpen kunnen worden of vinden dat ze geen hulp waard zijn. Probeer de persoon in kwestie te bewegen om toch te gaan. Je kunt ook voorstellen om mee te gaan.
• Heeft iemand het over zelfdoding, twijfel dan niet en schakel hulp in. Bel de huisarts, PuntP of – bij spoed – de politie.

Behandeling

Lees verder over de behandeling die PuntP biedt.