Depressie

Wat is een depressie?

Iedereen voelt zich wel eens somber of verdrietig. Helaas horen deze gevoelens bij het leven. Somberheid en verdriet zijn heel natuurlijke reacties op vervelende gebeurtenissen zoals ruzies, gezondheidsproblemen of ontslag. Vaak duren deze gevoelens een paar dagen en verdwijnen ze vanzelf. Sommige mensen zeggen over deze gevoelens: ‘ik voel me een beetje depressief’. Meestal klopt dat niet helemaal. Wie deze gevoelens een paar dagen heeft, is niet depressief.

Bij een echte depressie is namelijk iets anders aan de hand: je somberheid of verdriet duren weken of maanden en verdwijnen niet zomaar. Als je depressief bent, ben je zelden of nooit blij of tevreden. Je voelt je voortdurend somber, bedroefd of hopeloos. Ook heb je geen interesse meer in dingen die je eerder leuk vond: je hobby’s interesseren je niet meer, je zoekt minder contact met anderen en genieten is erg moeilijk. Er zijn verschillende soorten depressie, bijvoorbeeld een dysthyme stoornis en een postnatale depressie.

Een depressie kan veel vragen en emoties oproepen. Misschien voel je je wel heel erg alleen. Of heb je het idee dat je de enige bent die dit overkomt. Niets is minder waar. Helaas is het een aandoening die veel voorkomt. Tien procent van de mannen en twintig procent van de vrouwen krijgt er in zijn of haar leven mee te maken. Daarmee is depressie één van de meest voorkomende psychische aandoeningen. Ook kinderen, adolescenten en zelfs baby’s kunnen depressief zijn. Een depressie uit zich bij hen soms anders dan bij volwassenen en is daardoor niet altijd even makkelijk te herkennen.

Gelukkig is een depressie in de meeste gevallen goed te behandelen. Schroom niet om hulp te zoeken, ook als je niet zeker weet of je depressief bent. Voorkomen is beter dan genezen en hoe eerder een behandeling start, hoe groter de kans van slagen.

Symptomen depressie

Er wordt onderscheid gemaakt tussen lichte, matige en ernstige depressies. Hoe meer van onderstaande klachten aanwezig zijn, hoe ernstiger de depressie:

  • gevoel van overweldigende droefheid of vrees, of het onvermogen om emotie te voelen.
  • duidelijke vermindering van belangstelling voor aangename activiteiten.
  • veranderende eetlust en duidelijke gewichtstoename of gewichtsverlies.
  • verstoord slaappatroon, slapeloosheid of meer slapen dan normaal.
  • veranderingen in activiteitenniveaus, rusteloosheid of zich beduidend langzamer bewegen dan normaal.
  • geestelijke en fysieke moeheid.
  • gevoel van schuld, hulpeloosheid, bezorgdheid en/of vrees.
  • verminderd zelfrespect
  • verminderde concentratie en moeite met het nemen van besluiten.
  • het denken over dood of zelfmoord.

Door een depressie kun je last hebben van lichamelijke en psychische klachten:

Lichamelijke klachten

  • Je hebt duidelijk minder eetlust en gewichtsverlies. Of omgekeerd: duidelijk meer eetlust en gewichtstoename, dit komt minder vaak voor;
  • Slaapproblemen: bijna elke dag heb je problemen met inslapen of doorslapen. Erg vroeg wakker worden, hoort hierbij. Ook extreem veel slapen kan een uiting van depressie zijn;
  • Je voelt je rusteloos en kan moeilijk stilzitten. Of omgekeerd: je hebt moeite om in beweging te komen en beweegt erg traag;
  • Je hebt bijna elke dag last van vermoeidheid of gebrek aan energie.

Psychische klachten:

  • Je kunt je slecht concentreren: waardoor tv-kijken of de krant lezen erg moeilijk is;
  • Je kunt moeilijk beslissingen nemen, zelfs over kleine zaken zoals wat gaat je straks eten;
  • Je hebt moeite met dingen onthouden;
  • Je ziet alleen nog maar de negatieve kanten en vergeet de positieve kanten van jezelf, over anderen en over je toekomst.
  • Je voelt je bijna elke dag waardeloos of schuldig.
  • Je denkt vaak aan de dood of aan zelfmoord. Wanneer je je somber voelt, kun je soms denken dat het nooit meer beter zal gaan. Je voelt je hopeloos. Waardoor je misschien wel denkt dat je beter af zult zijn als je niet meer leeft. Of dat het voor anderen beter is als je er niet meer bent. Dit is een heel gevaarlijk kenmerk van depressie en belangrijk om met je behandelaar te bespreken.

Waar komt het door?

Een depressie kan veel vragen en emoties oproepen. Misschien voel jij je wel heel erg alleen. Of heb je het idee dat je de enige bent die dit overkomt. Niets is minder waar. Het komt veel voor: ongeveer 16 procent van de Nederlanders krijgt ooit een depressie. Dat betekent dat gemiddeld één van elke zes mensen ooit een depressie zal krijgen. Daarmee is het één van de meest voorkomende psychische aandoeningen.

Of misschien vraag je je wel af waardoor je een depressie hebt. Vaak is het moeilijk te achterhalen waardoor je precies depressief bent geraakt. In de wetenschap wordt er vanuit gegaan dat er drie oorzaken van invloed zijn: dat zijn biologische, psychologische en sociale invloeden.

Biologische factoren

Erfelijkheid speelt een rol. In sommige families komen depressies vaak voor. De kans dat jij dan kwetsbaar bent om een depressie te ontwikkelen is groter dan in families waarin het nauwelijks voorkomt.

Sociale factoren

Daarnaast is wat je meemaakt van belang. Als je veel vervelende gebeurtenissen meemaakt, zal je eerder een depressie ontwikkelen dan wanneer je nooit iets ernstig meemaakt. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een echtscheiding, de dood van een naaste of een ernstig ongeluk.

Psychische factoren

Ten slotte maakt het uit hoe je in het leven staat. Sommige mensen zien overal het zonnige van in. Bij ontslag richten ze zich makkelijk op een nieuwe loopbaan. Kortom, mensen met het motto: achter de wolken schijnt de zon. Je zult begrijpen dat zij makkelijk met tegenslagen omgaan.

Vaak is het zo dat een combinatie van bovenstaande invloeden maakt of iemand wel of niet depressief wordt. Ben je kwetsbaar voor depressie (door erfelijkheid) en denk je negatief? Dan zal je eerder depressief worden als je je baan verliest dan iemand die niet kwetsbaar is en erg positief denkt.

Tips

Tips voor jezelf

  • Blijf niet met je probleem rondlopen. Een depressie is vaak goed te behandelen.
  • Erken je sombere gevoelens en besef dat je depressie niet zomaar verdwijnt. Je kunt je stemming echter wel beïnvloeden.
  • Praat met je omgeving over je gevoelens.
  • Zorg voor regelmaat: sta op tijd op, eet driemaal per dag en ga op tijd naar bed.
  • Ga elke dag een stuk fietsen of wandelen. Beweging helpt tegen depressieve gevoelens en maakt je bovendien ‘gezond moe’, zodat je beter slaapt.
  • Probeer mensen op te zoeken, ook al heb je er eigenlijk geen zin in. Zoek echter geen situaties op waarin genieten een ‘must’ is (zoals een feestje). Daar word je alleen maar somberder van.
  • Ga na of je oorzaken kunt vinden voor je somberheid, zoals een ingrijpende verandering of groot verlies in je leven. Sta jezelf toe om hierover verdrietig te zijn.
  • Mocht je je schamen voor je neerslachtigheid, bedenk dan dat depressies heel veel voorkomen. Een op de vijf vrouwen en een op de tien mannen krijgen ooit in hun leven een depressie.

Tips voor de omgeving

  • Probeer de depressie niet ‘weg te praten’ of iemand die depressief is op te vrolijken. Dat werkt juist averechts.
  • Geef geen adviezen en tips. Begrip, sympathie en een luisterend oor zijn het belangrijkst.
  • Bel regelmatig of ga op bezoek. Het helpt, al zul je misschien niet direct een positieve reactie krijgen.
  • Ga samen met degene die depressief is iets gewoons doen, zoals wandelen of winkelen. Niet voorstellen of vragen, maar doen.
  • Laat eventueel blijken dat je niet weet wat je moet zeggen of doen, maar dat de depressieve persoon altijd op je kan rekenen.
  • Zoek meer informatie over depressie. In de bibliotheek, de boekhandel of op internet.
  • Bied hulp bij huishoudelijke klussen zoals schoonmaken en de was, als iemand daar te weinig energie voor heeft.
  • Een depressie kan gepaard gaan met boze buien. Bedenk dat juist jij het ‘doelwit’ bent, omdat degene die depressief is zich bij jou durft te uiten en veilig voelt.
  • Zoek zelf steun als het je te veel wordt.
  • Depressieve mensen vinden het vaak moeilijk om naar de huisarts te gaan. Ze hebben er geen energie voor, denken dat ze toch niet geholpen kunnen worden of vinden dat ze geen hulp waard zijn. Probeer de persoon in kwestie te bewegen om toch te gaan. Je kunt ook voorstellen om mee te gaan.
  • Heeft iemand het over zelfdoding, twijfel dan niet en schakel hulp in. Bel de huisarts, PuntP of – bij spoed – de politie.

Behandeling

Lees verder over de behandeling van een depressie.