Angststoornis
Wat is een angststoornis?
Angst is een verdedigingsmechanisme dat ons waarschuwt voor gevaar en brengt ons lichaam in staat van paraatheid. Dit is heel nuttig als er gevaar dreigt. Je lichaam bereidt zich in een reflex voor op een vecht-of-vlucht reactie. Lichamelijke reacties waaronder verhoogde hartslag, snellere ademhaling en meer spierspanning maken het je mogelijk om snel te reageren. Sommige mensen zijn echter bang terwijl er geen reëel gevaar dreigt. Het is moeilijk om deze angst te negeren, je lijkt geen keuze te hebben. Wanneer de angst zo groot wordt dat iemand er volledig door in beslag wordt genomen en situaties gaat vermijden spreken we van een angststoornis of fobie. Een angststoornis gaat vrijwel nooit over zonder behandelingen.
Waar ben je bang voor?
Je bent bang voor controleverlies en dit kan betrekking hebben op verschillende gebieden:
- Ik heb geen controle over mijn lichaam: angst voor hartinfarct, hersenbloeding,
- Ik heb geen controle over mijn denken: angstig voor negatieve, gekke, agressieve gedachten, angstig voor het voortdurende “jagen van gedachten”
- Ik heb geen controle over mijn gedrag: angst om zelfbeheersing te verliezen, angst om onvaardig/onkundig te zijn, angst om te falen, angst om andere teleur te stellen, angst dat anderen je iets aan zullen doen, angst voor een levensbedreigende situatie
- Ik heb geen controle over mijn omgeving: angst voor het oordeel van anderen, flauwvallen, een medische aandoening.
Symptomen angststoornis
- Angst voelen terwijl er geen reëel gevaar dreigt
- Situaties vermijden die een gespannen gevoel veroorzaken
- Dwangmatige handelingen verrichten
- Moeilijk of onmogelijk om de angstgevoelens te negeren
- Lichamelijke klachten
Hoe ontstaat angst?
Angst begint vaak met dat je merkt dat je gespannen bent (waarnemen). Door deze spanning denk je “het gaat mis” en “ik ben hier niet tegen opgewassen”(denken). Door deze gedachten ga je je angstig voelen (voelen). Je reactie op deze angst is de situatie vermijden, de situatie niet meer op te zoeken of binnen de situatie jezelf beschermen (doen). Het gevolg op korte termijn is dat je angst afneemt; op lange termijn loop je het risico dat je steeds meer situaties vermijdt die een gespannen gevoel oproepen en dat je in je angst blijft geloven.
Waardoor gaan angstklachten niet vanzelf over?
Angstklachten houden zichzelf in stand omdat ze je waarneming, interpretatie en geheugen beïnvloeden. We noemen dit selectieve aandacht, selectieve interpretatie en selectief geheugen. Bij selectieve aandacht word je aandacht extra gericht op datgene wat je angstig maakt. (bijvoorbeeld aandacht voor hartkloppingen bij de paniekstoornis, aandacht voor informatie over ziektes bij hypochondrie, aandacht voor tegenvallende prestaties bij een sociale fobie).
Bij selectieve interpretatie wordt er maar op één manier betekenis gegeven aan dat wat je aandacht heeft en worden andere interpretaties genegeerd (je ziet bijvoorbeeld hoofdpijn als een bewijs van de gedachte dat je een hersentumor hebt bij hypochondrie, terwijl je ook misschien te weinig water gedronken hebt.)
Bij het selectieve geheugen worden goede ervaringen niet onthouden en ervaringen die je angst bevestigen juist wel. (Bijvoorbeeld afwijzing wordt door iemand met een sociale fobie wel onthouden maar een compliment niet).
